ΗΓΕΣΙΑ

Δεν υπάρχει σχεδόν τίποτα τέτοιο όπως ένας “γεννημένος ηγέτης”. Η ηγεσία είναι ένα επίκτητο χαρακτηριστικό που ξεκινά νωρίς στο σχολείο και στην παιδική χαρά. Με την πάροδο του χρόνου, η εκπαίδευση, οι θέσεις εργασίας και οι εμπειρίες ζωής διαμορφώνουν τη φιλοσοφία και την ψυχολογία ενός ηγέτη.

Έξι διαφορετικά στυλ ηγεσίας περιεγράφηκαν από τον ψυχολόγο Daniel Goleman:

1. Ο οραματιστής ηγέτης κινητοποιεί την ομάδα προς ένα κοινό όραμα και επικεντρώνεται στους τελικούς στόχους, αφήνοντας τα μέσα σε κάθε άτομο. Αν αυτό το στυλ συνοψιζόταν σε μια φράση, θα ήταν «Έλα μαζί μου». Αυτό το στυλ λειτουργεί καλύτερα όταν η ομάδα χρειάζεται ένα νέο όραμα επειδή οι συνθήκες έχουν αλλάξει ή όταν δεν απαιτείται ρητή καθοδήγηση. Δεν είναι η καλύτερη εφαρμογή όταν ο ηγέτης συνεργάζεται με μια ομάδα εμπειρογνωμόνων που γνωρίζουν περισσότερα από αυτόν.
2. Ο συνεργαζόμενος ηγέτης δημιουργεί ανθρώπινες συνδέσεις και επομένως αρμονία μέσα στον οργανισμό. Είναι ένα πολύ συνεργατικό στυλ που επικεντρώνεται στις συναισθηματικές ανάγκες έναντι των αναγκών εργασίας. Αν αυτό το στυλ συνοψιζόταν σε μια φράση, θα ήταν «Οι άνθρωποι έρχονται πρώτοι». Το στυλ συνεργασίας λειτουργεί καλύτερα σε περιόδους άγχους, όταν οι συμπαίκτες πρέπει να θεραπευτούν από ένα τραύμα ή όταν η ομάδα πρέπει να ξαναχτίσει την εμπιστοσύνη.
   
   3. Ο ηγέτης προγύμνασης αναπτύσσει ανθρώπους για το μέλλον “Δοκιμάστε αυτό”. Το στυλ προπόνησης λειτουργεί καλύτερα όταν ο ηγέτης θέλει να βοηθήσει τους συμπαίκτες του να χτίσουν διαρκείς προσωπικές δυνάμεις που τους κάνουν πιο επιτυχημένους συνολικά. Είναι λιγότερο αποτελεσματικό όταν οι συμπαίκτες είναι απρόθυμοι να αλλάξουν ή να μάθουν, ή αν ο ηγέτης στερείται επάρκειας.
   
   4. Ο δημοκρατικός ηγέτης οικοδομάει συναίνεση μέσω της συμμετοχής. Αν αυτό το στυλ συνοψιζόταν σε μια φράση, θα ήταν “Τι νομίζετε;” Αυτό το στυλ είναι πιο αποτελεσματικό όταν ο ηγέτης χρειάζεται την ομάδα να επενδύσει σε μια απόφαση, σχέδιο ή στόχο ή εάν χρειάζεται φρέσκες ιδέες από εξειδικευμένους συμπαίκτες. Δεν είναι η καλύτερη επιλογή σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης ή όταν οι συμπαίκτες δεν είναι αρκετά ενημερωμένοι για να προσφέρουν επαρκή καθοδήγηση στον ηγέτη.
   
   5. Ο ηγέτης βηματοδότησης δημιουργεί προκλήσεις και συναρπαστικούς στόχους για τους ανθρώπους, προσδοκώντας την αριστεία και συχνά παραδειγματίζοντάς την οι ίδιοι. Εντοπίζουν άτομα με χαμηλές επιδόσεις και απαιτούν περισσότερα από αυτούς. Αν αυτό το στυλ συνοψιζόταν σε μια φράση, θα ήταν «Κάνε ό,τι κάνω, τώρα». Το στυλ βηματοδότησης λειτουργεί καλύτερα όταν η ομάδα έχει ήδη κίνητρα και δεξιότητες και ο ηγέτης χρειάζεται γρήγορα αποτελέσματα. Χρησιμοποιείται εκτενώς, ωστόσο, αυτό το στυλ μπορεί να κατακλύσει τα μέλη της ομάδας και να καταπνίξει την καινοτομία.
   
   6. Ο διοικητής ηγέτης απαιτεί άμεση συμμόρφωση: «Κάνε ό,τι σου λέω». Αυτό είναι το κλασικό μοντέλο ηγεσίας «στρατιωτικού» στυλ – ίσως το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο, αλλά το λιγότερο συχνά αποτελεσματικό. Επειδή σπάνια περιλαμβάνει έπαινο και συχνά χρησιμοποιεί κριτική, υπονομεύει το ηθικό και την ικανοποίηση από την εργασία. Ωστόσο, μπορεί να είναι αποτελεσματική σε περιόδους κρίσης ή κατά τη διάρκεια μιας πραγματικής έκτακτης ανάγκης. Αυτό το στυλ μπορεί επίσης να βοηθήσει στον έλεγχο ενός προβληματικού συμπαίκτη όταν όλα τα άλλα έχουν αποτύχει. Ωστόσο, θα πρέπει να αποφεύγεται σχεδόν σε κάθε άλλη περίπτωση.

Υπάρχουν διάφορα άλλα στυλ, συμπεριλαμβανομένου του συνεργατικού ηγέτη (δείτε την επόμενη ενότητα για να μάθετε περισσότερα σχετικά με αυτό το στυλ), του γραφειοκρατικού ηγέτη (εστιάζοντας σε κάθε κανόνα), του ηγέτη προσανατολισμένου στην εργασία (επικεντρωμένος στην ολοκλήρωση της δουλειάς), του μετασχηματιστικού ηγέτη (εμπνέοντας περιμένοντας το καλύτερο από όλους και τον εαυτό τους) κ.λπ.

Συχνά συνδέουμε την ηγεσία με έναν πολύ ορατό και δημοφιλή ρόλο που δίνει αναγνώριση και κύρος, ωστόσο ένας επιτυχημένος ηγέτης μπορεί να έχει αρκετά αντίθετα χαρακτηριστικά.

Μερικοί μεγάλοι παγκόσμιοι ηγέτες όπως ο Γκάντι και ο Αβραάμ Λίνκολν βάζουν πάντα το όραμά τους πάνω από το εγώ τους. Εμφανίστηκαν ως ντροπαλοί και ανυπεράσπιστοι άνθρωποι στους τρόπους και την ομιλία τους, αλλά δεν ήταν καθόλου έτσι όταν επρόκειτο για πράξεις. Αυτό μερικές φορές αναφέρεται ως ηγεσία επιπέδου 5. Οι ηγέτες του Επιπέδου 5 είναι μετριοπαθείς αλλά ατρόμητοι και έχουν την ικανότητα να μετατρέψουν έναν οργανισμό από καλό σε σπουδαίο.